کارشناس حقوقی کیست و چه وظایفی دارد؟
در حقیقت سازمان‌ها برای انجام امور حقوقی خود به یک کارشناس حقوقی نیاز دارند که بتواند به آن‌ها بهترین مشاوره‌های حقوقی را بدهد. معمولاً شرکتهای بزرگ یک تیم کامل از مشاوران و کارشناسان حقوقی را استخدام می‌کنند و در شرکتهای کوچک‌تر، این وظیفه معمولاً بر عهده یک نفر است.
اگر شما هم علاقه دارید که در رشته حقوق تحصیل کنید و در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف به‌طور دائمی استخدام شوید، می‌توانید شغل کارشناس یا مشاور حقوقی را انتخاب کنید. در حقیقت سازمان‌ها برای انجام امور حقوقی خود به یک کارشناس حقوقی نیاز دارند که بتواند به آن‌ها بهترین مشاوره‌های حقوقی را بدهد. معمولاً شرکتهای بزرگ یک تیم کامل از مشاوران و کارشناسان حقوقی را استخدام می‌کنند و در شرکتهای کوچک‌تر، این وظیفه معمولاً بر عهده یک نفر است. همچنین این افراد می‌توانند توسط دولت نیز برای مشاوره‌های حقوقی به کار گرفته شوند. در حقیقت کارشناس حقوقی تسلط کامل بر کلیه امور حقوقی دارد؛ اما مانند وکلا این افراد نیز حیطه‌های تخصصی مختلفی دارند.
برای آن‌که به‌طور کامل متوجه شوید که کارشناس حقوقی کیست و چه وظایفی دارد، در ادامه این مقاله همراه ما باشید. همچنین از میزان دستمزد و تحصیلات موردنیاز کارشناس حقوقی در ایران نیز صحبت خواهیم کرد.
تحصیلات موردنیاز برای کارشناس حقوقی
تحصیلات کارشناس و مشاور حقوقی مانند وکیل است؛ اما تفاوت این افراد با وکلا در این است که می‌توانند بعد از دریافت مدرک لیسانس خود، مشغول به کار شوند؛ اما وکلا باید در آزمون وکالت و دوره‌های کارآموزی ۱۸ ماهه شرکت کنند. البته قابل‌ذکر است که مشاوران حقوقی قوه قضاییه مانند وکلا باید در آزمون وکالت برای دریافت مجوز کار نمره قبولی به دست آورند؛ اما ما در این مقاله در مورد کارشناسان حقوقی که به قوه قضاییه وابسته نیستند و برای شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف کار می‌کنند، صحبت می‌کنیم. کارشناس حقوقی باید حداقل مدرک لیسانس یکی از رشته‌های حقوق، الهیات و معارف اسلامی و فقه و حقوق اسلامی را داشته باشد.
وظایف و مسئولیت‌های کارشناس حقوقی
همان‌طور که در مقدمه گفتیم، کارشناسان حقوقی به‌عنوان بخشی از یک تیم بزرگ‌تر یا به‌صورت مستقل توسط شرکت و سازمان‌ها استخدام می‌شوند. در حقیقت مشاوران و کارشناسان حقوقی به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا برای انجام امور حقوقی خود به تصمیم درستی برسند.
یکی از مهم‌ترین وظایف کارشناس حقوقی، نظارت بر کلیه قراردادهای حقوقی شرکت است. در حقیقت کارشناس حقوقی به شرکت در مورد قوانین مختلف مشاوره می‌دهد و در تهیه پیش‌نویس‌های قرارداد و اسناد مختلف به آن‌ها کمک می‌کند. همچنین این افراد باید با شرایط و ضوابط قراردادهای مختلف آشنا باشند.
وظیفه مهم دیگر کارشناس حقوقی این است که کلیه امور مربوط به اختلافاتی را که بین شرکتهای مختلف یا کارکنان و مشتریان با این شرکت‌ها پیش می‌آید و منجر به ارجاع به مراجع حقوقی می‌شود، با کمترین زیان مالی حلوفصل کند. سایر وظایف کارشناس حقوقی عبارت‌اند از:
- ارائه مشاوره حقوقی و بررسی مفاد قانونی
- نظارت بر اجرای بندهای قانونی
- نظارت بر قراردادهای حقوقی شرکت و مشتریان (یا کارکنان)
- ارائه مشاوره حقوقی منطقی و مقرون به صرفه به شرکت‌ها
- تهیه پیش نویس اسناد قانونی
- اطمینان از رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز مشاوره در مورد آخرین استانداردهای ساختمانی (برای شرکتهای عمرانی)
- حل و فصل اختلافات خرید و فروش و تخلفات ملکی
- نظارت بر سلامت و ایمنی و دعاوی جراحت و ارائه مشاوره در مورد پرونده‌های قضایی
- ملاقات و مصاحبه با مشتریان
در ادامه برای آن‌که بهتر متوجه شویم کارشناس حقوقی کیست، به تفاوت این افراد با وکلا می‌پردازیم.
تفاوت کارشناس حقوقی با وکیل چیست؟
همان‌طور که در قسمت‌های قبل نیز گفتیم، وکلا و کارشناسان حقوقی هردو در رشته‌های مرتبط تحصیل می‌کنند؛ اما وکلا باید بعد از اخذ مدرک لیسانس، در آزمون وکالت و کارآموزی شرکت کنند تا پروانه وکالت کسب کنند. بااینحال، مشاور یا کارشناس حقوقی نیازی به گذراندن این مراحل ندارد و می‌تواند بعد از فارغ‌التحصیلی در سازمان‌ها به‌عنوان مشاور حقوقی فعالیت کند. همچنین وکلا و مشاوران قوه قضاییه نمی‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌ها، به‌طور رسمی استخدام شوند؛ اما برای مشاور حقوقی این اصل برقرار نیست.
در انتها می‌توان این‌طور گفت که وکلا می‌توانند مشاور حقوقی نیز باشند؛ اما یک مشاور یا کارشناس حقوقی وکیل نیست؛ زیرا پروانه وکالت ندارد.
درآمد کارشناس حقوقی در ایران چقدر است؟
میزان حقوق و دستمزد کارشناس و مشاور حقوقی به عوامل زیادی مانند شهر، میزان سابقه و تجربه و شرکتی که در آن مشغول به کار هستند، بستگی دارد. در شرکتهای دولتی به این افراد مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری و در شرکتهای خصوصی نیز بر اساس سابقه کار و مهارت‌ها حقوق پرداخت می‌شود. شما می‌توانید میانگین دریافتی خالص کارشناس حقوقی را در سال ۱۴۰۰ در جدول زیر مشاهده کنید:
| شهر | کارشناس | کارشناس ارشد | مدیر |
| تهران | ۵٫۲ میلیون تومان | ۷٫۲ میلیون تومان | ۹٫۶ میلیون تومان |
| شهرهای بزرگ | ۵٫۳ میلیون تومان | ||
| شهرهای کوچک | ۴٫۸ میلیون تومان | ||
در شهرهای بزرگ و کوچک به دلیل کمبود داده‌های آماری، حقوق به‌صورت کلی بیان شده است.
بازار کار شغل کارشناس حقوقی در ایران چگونه است؟
معمولاً هر شرکت و سازمانی به یک یا چند نفر از مشاوران و کارشناسان حقوقی برای امور حقوقی و عقد قراردادها نیاز دارد. به همین دلیل می‌توان گفت که همیشه به افرادی که در این شغل مهارت و دانش کافی را دارند، نیاز است. بااینحال، بازار کار برای افرادی که تجربه و سابقه کاری بیشتری دارند نیز بهتر است. تازه فارغ‌التحصیلان و کسانی که سابقه کاری چندانی در این حوزه ندارند، می‌توانند در دوره‌های کارآموزی مختلف که در شرکت‌ها برگزار می‌شوند، شرکت کنند تا هم رزومه خود را قوی‌تر کنند و هم تجربه کاری لازم را به دست آورند تا آینده شغلی روشن‌تری پیش روی آن‌ها قرار گیرد.
یک کارشناس حقوقی ماهر باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
در هر شغلی، افراد نیاز به مهارت‌های خاصی دارند تا بتوانند در آن شغل به‌خوبی پیشرفت کنند. این مهارت‌ها می‌تواند در طی زمان با تمرین، تقویت شوند. در ادامه مهارت‌های موردنیاز شغل کارشناس حقوقی را برای شما نام برده و هرکدام را شرح می‌دهیم تا به سؤال کارشناس حقوقی کیست بهتر جواب داده باشیم.
مهارت‌های ارتباطی
کارشناسان حقوقی به مهارت‌های ارتباطی کلامی و نوشتاری قوی نیاز دارند تا به‌عنوان نماینده شرکت بتوانند به‌خوبی صحبت کنند و به‌طور واضح، متقاعدکننده و مختصر انواع اسناد حقوقی را بنویسند. همچنین این افراد باید گوش دادن فعالانه را بلد باشند. مهارت‌های ارتباطی و کلامی را می‌توان در طول تحصیل با شرکت در فعالیت‌هایی مانند سخنرانی‌های عمومی تقویت کرد.
مهارت‌های تحلیلی
هم تحصیل در رشته حقوق و هم کار کردن در این حوزه نیازمند تحلیل منطقی مقادیر زیادی اطلاعات است. همچنین در حل برخی از امور حقوقی، گاهی بیش از یک راه‌حل منطقی برای آن وجود دارد. به همین دلیل کارشناس حقوقی باید قدرت تحلیل این مسائل و انتخاب بهترین راه‌حل را داشته باشد.
مهارت‌های تحقیق کردن
یک کارشناس حقوقی برای پیدا کردن استراتژی مناسب برای حل مسائل حقوقی باید قادر باشد که در مورد امور مختلف تحقیق کند. در حقیقت آماده کردن یک استراتژی مناسب نیازمند جمع‌آوری اطلاعات در مورد مسائل مختلف و تبدیل آن‌ها به داده‌های منطقی و یک استراتژی کامل است.
خلاقیت
یک کارشناس حقوقی موفق نه تنها تفکر منطقی و تحلیلی دارد؛ بلکه می‌تواند خلاقیت زیادی در حل مسائل از خود نشان دهد. در حقیقت بهترین راه‌حل همیشه واضح نیست و برای پیدا کردن آن در اغلب اوقات باید از زوایای مختلفی به مسائل نگاه کرد و از خود خلاقیت نشان داد.
دانش تجاری
یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌هایی که کارشناسان حقوقی به آن نیاز دارند، تحلیل جدیدترین پیشرفت‌های تجاری دنیا و مسائل مرتبط با آن است که می‌تواند روی عملکرد یک شرکت تأثیرگذار باشد. در حقیقت شرکت‌ها از کارشناسان حقوقی خود انتظار دارند که به‌طور کامل درک کنند که تجارت آن‌ها چگونه اداره می‌شود و کدام مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ممکن است روی عملکرد شرکت تأثیر بگذارد. همچنین کارشناسان حقوقی باید از پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت پیشنهادات تجاری مختلف آگاه باشند و به‌طور استراتژیک در مورد نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای سازمان اطلاعات کسب کنند.
توجه به جزئیات
دقت به جزئیات برای کارشناس حقوقی امری بسیار مهم است؛ زیرا یک کلمه اشتباه می‌تواند معنای یک بند قرارداد را به‌کلی تغییر دهد، همچنین ایمیل‌ها، نامه‌ها یا اسنادی که دارای غلط املایی یا دستوری باشند، تأثیر بدی روی نگاه مشتریان به شرکت می‌گذارد.
کار گروهی
همان‌طور که گفتیم در بسیاری از شرکت‌ها کارشناسان حقوقی در تیم بزرگ‌تری کار می‌کنند. به همین دلیل مهارت‌های کار تیمی یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار مهم برای این افراد است. همچنین برخی اوقات کارشناسان حقوقی باید با شرکتهای دیگر یا مشتریان مختلف کار کنند. توانایی کار به‌عنوان عضوی از یک تیم ضروری است و کارشناس حقوقی باید بتواند با افراد مختلف با سطوح مختلف قانونی، از کارآموزان تا اعضای قوه قضائیه ارتباط مؤثر برقرار کند.
مهارت‌های سازمان‌دهی
تحقیق در مورد مسائل حقوقی، تهیه پیش نویس اسناد و قراردادهای حقوقی، مدیریت پرونده‌های مختلف، ملاقات با مشتریان و شبکه‌سازی با متخصصان حقوقی همگی از وظایف روزانه کارشناس و مشاور حقوقی است. به همین دلیل مهارت اولویت‌بندی و حفظ تمرکز ضروری است و در اینجاست که مهارت‌های سازمان‌دهی اهمیت پیدا می‌کنند.
چه سازمان‌هایی نیاز به استخدام کارشناس حقوقی دارند؟
تقریباً تمامی سازمان‌ها و شرکت‌ها با مسائل حقوقی و گاهی اوقات قضایی روبرو می‌شوند و به همین دلیل نیاز به بخش جداگانه‌ای با عنوان تیم حقوقی شرکت دارند که از مشاوران و کارشناسان حقوقی تشکیل شده است. در ادامه برخی از این سازمان‌ها را نام می‌بریم.
استخدام کارشناس حقوقی در بیمارستان
کارشناسان حقوقی در بیمارستان مسئولیت نظارت بر اجرای قوانین در بیمارستان و تنظیم روابط حقوقی مختلف با افراد خارج از بیمارستان را بر عهده دارند. همچنین این افراد قراردادهای مختلف را تدوین می‌کنند و در برخی موارد برای حل مسائل حقوقی بیمارستان در دادگاه حاضر می‌شوند.
استخدام کارشناس حقوقی در بانک
مشاوران و کارشناسان حقوقی در بانک‌ها، مسئولیت آماده کردن متن پیش‌نویس قراردادهای حقوقی و مالیاتی و مشاوره در راستای مزایده و مناقصه‌های مختلف و قوانین چک و سفته را بر عهده دارند. همچنین این افراد باید از تعهدات بانکی و قوانین مختلف تجاری نیز آگاه باشند.
استخدام کارشناس حقوقی در شرکت نفت
شرکتهای نفتی یکی از مهم‌ترین سازمان‌هایی هستند که نیاز به تیم بزرگی از مشاوران و کارشناسان حقوقی برای عقد قراردادهای مختلف با پیمانکاران و رسیدگی به امور دعاوی داخلی دارند. همچنین این افراد امور مربوط به مالکیت معنوی شرکت، امور بیمه، پیگیری اختلافات، وصول مطالبات و … را نیز انجام می‌دهند.
جمع‌بندی
کارشناس حقوقی توسط شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف برای انجام طیف وسیعی از وظایف حقوقی استخدام می‌شود. این وظایف می‌تواند شامل عقد قراردادها، ارائه مشاوره‌های حقوقی مختلف، تهیه پیش‌نویس‌های قانونی، حلوفصل اختلافات و … باشد. تحصیلات موردنیاز برای کارشناس حقوقی حداقل مدرک لیسانس یکی از رشته‌های حقوق، فقه و حقوق اسلامی و الهیات و معارف اسلامی است. البته مشاوران حقوقی دادگستری باید دوره کارآموزی و آزمون تستی را نیز بگذرانند و همچنین نمی‌توانند به‌طور دائم در شرکت‌ها استخدام شوند.
یک کارشناس حقوقی خوب باید ویژگی‌ها و مهارت‌های مختلفی مانند کار تیمی، دانش تجاری، توجه به جزئیات، مهارت‌های تحلیلی و سازمان‌دهی داشته باشد. استخدام کارشناس و مشاور حقوقی در شرکت خصوصی یا دولتی مانند بانک، شرکت نفت، بیمارستان‌ها و … صورت می‌گیرد.
امیدواریم توانسته باشیم در این مقاله به سؤال کارشناس حقوقی کیست به‌طور کامل جواب داده باشیم.
